Sektörde kadın istihdamında örnek bir şirket olan Samsun Yurt Savunma’nın Dış Ticaret Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Didem Aral, “Firmamız, iş başvurularında ve işe alımlarda özellikle laboratuvar yeteneğine sahip ve uzmanlık alanı uygun olan kadınları, teknik kadrolarda çalışmak için cesaretlendiriyor. İşe alındıktan sonra da onları eğiterek desteklemeye devam ediyoruz” dedi.
Savunmada kadın mührü
Son yıllarda yerli ve milli üretim hedefiyle önemli bir atılım gösteren savunma sanayinde kadın istihdamı da artmaya başladı. Son 5 yıl içinde savunma sanayinin istihdamı 4 kat artarken, işe girenlerin yüzde 26’sı kadınlar oldu. Savunma sektöründe kadın istihdamına özel olarak önem veren şirketler de var. Bu şirketlerin başında da Samsun Yurt Savunma(SYS) geliyor. Canik ateşli silah markasıyla bilinen SYS, yıllık 350 bin adet tabanca üretimi ve yıllık 2 bin adet 12,7 mm ağır makineli tüfek üretim kapasitesi ile dünyanın en büyük silah üreticileri arasında yer alıyor. SYS, yalnızca ofis-idari kadrolarda değil, teknik, araştırma-geliştirme ve laboratuvar mühendislik kadrolarında kadınları istihdam etmeyi önceliklendiriyor. Canik markası altında 1,2 dakikada bir tabanca üreten SYS; ürettiği ürünlerin tasarımından, test ve kalifikasyonuna kadar her aşamada kadın mühendislerin bilgi ve birikimlerinden yararlanıyor.
“Daha fazla mühendis ve teknikere ihtiyaç var”
Samsun Yurt Savunma (SYS) Dış Ticaret Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Didem Aral, “1998 yılından beri sektörde faaliyetlerini sürdüren firmamız, iş başvurularında ve işe alımlarda özellikle laboratuvar yeteneğine sahip ve uzmanlık alanı uygun olan kadınları, teknik kadrolarda çalışmak için cesaretlendiriyor. İşe alındıktan sonra da onları eğiterek desteklemeye devam ediyoruz” dedi.
Günden güne gelişen savunma sanayinin daha fazla kadın mühendise ve teknikerlere ihtiyaç duyduğunu söyleyen Aral şu değerlendirmeyi yaptı: “Savunma sektöründe daha çok idari kadrolarda kadın istihdamına yer verilmekte. Ben dahil sektörde istihdam edilen kadınların çoğu; dış ticaret, uluslararası ilişkiler, finans eğitimi aldığı için idari kadrolarda görev almış durumdalar. Oysa ileri teknoloji ile üretim yapan sektörümüz, daha çok mühendislere ve teknikerlere ihtiyaç duyuyor. Bu noktada, istihdam piyasasındaki arz, talebi karşılamıyor. Bu durumu biraz da uzmanlık alanlarını seçtiğimiz; lise ve üniversite zamanlarına bağlamak gerekiyor. Kadınlar çoğu zaman sosyal yapının veya ailelerinin onlara biçtiği rolü oynamak zorunda kalabiliyorlar. Aslında aileler, kızlarını küçüklükten itibaren mühendislik ve teknik donanıma sahip olacak branşlar için yüreklendirmeli.”
“Üretim hatlarında kadınlara ağırlık verilmeli”
Savunma sanayinde kadınların üretim hatlarında da daha fazla yer alması gerektiğini düşünen Aral, “Gözlemlerim ve tecrübelerim nedeniyle ifade edebilirim ki; Türkiye’de ve dünyanın birçok ülkesinde kadınlar üretim hatlarında, -özellikle de savunma sektöründe- önemli bir yere sahip. Kadınların altıncı hislerinin kuvvetli olması, detaycı yapıları ve daha dikkatli olmaları özellikle sektörümüzde üretim hatlarında kadın istihdamına ağırlık verilmesinin en önemli nedenleridir. Umarım yakın gelecekte kadınlarımızı üretim hatlarında daha fazla görebiliriz” diye konuştu.
“Zorlu iş süreçlerini kadınlara emanet ediyoruz”
Samsun Yurt Savunma İnsan Kaynakları Yöneticisi Didem Avcı Budak kadın adayların işe alım süreçlerini ‘anne olunca kariyerine ara verir mi, işini özensiz yapar mı’ gibi bilinç dışı, ayrıştırıcı önyargılara kapılmadan tamamlamaya çalıştıklarını söyleyerek sözlerine başlıyor. “İdari ve teknik kadrolarımızda kadın iş gücünü önceliklendiriyoruz. Zorlu iş süreçlerimizi kadın çalışanlarımıza emanet ediyoruz. Gelişimlerini destekleyerek başarılarını birlikte alkışlıyoruz” diyen Budak, savunma sanayinde kariyer hedefleyen kadınlara şu önerilerde bulundu: “Savunma ve havacılık sektörünün büyümesi gelecek yıllarda da devam edecektir. Milli teknoloji ve yerli imkanlarla savunma sanayinin dışa bağımlılığı asgari seviyeye indirilecek projeler hayata geçirilecektir. Buna bağlı olarak nitelikli iş gücüne ihtiyaç artmaktadır. Son 5 yıl içinde savunma sanayinin istihdamı 4 kat arttı. İşe girenlerin sadece yüzde 26’sı kadınlar… Mühendislik fakültelerinde kadın öğrenci sayısı düşük. Tercihler böyle olunca birçok mühendislik disiplinini bir arada barındıran savunma sanayinde potansiyel kadın iş gücü düşük kalıyor. Kadınların mesleki gelişimi sağlayacak eğitim olanaklarının artırılması, işe alımlarda cinsiyetçi-geleneksel bakış açısından vazgeçilmesi, iş yaşamında çalışma koşullarının kadına uygun hale getirilmesi ve esnek çalışma modellerinin yaygınlaştırılması, devlet teşviklerinin artırılmasıyla birlikte kadın istihdamının ülkemizde artacağı düşüncesindeyim.”
Savunma sanayinde çalışan kadınlar ne diyor?
“Kadınlar savunma sanayinde pes etmeden yollarına devam etmeli”
Özel Prosesler ve Sistem Yöneticisi Merve Karadurmuş: “Savunma sanayi, erkek egemen bir sektör… Aslında sevdiğin işi yapıyorsan, mutluysan, başarılıysan bu meslek kadın erkek seçmiyor. Birçok kadın mühendis arkadaşım var. Ben sektörde zorluk yaşamadım. Hedefim hep, gelişmek, başarılı olmaktı. Türkiye’de kadınlar hayallerinin ve hedeflerinin peşinden gitmeli. Erkek egemen bir sektörde bulunmak da asla buna engel değil. Sonuçta bu meslek, bir beyin işi… Eğer kadınlar savunma sektöründe kariyer yapmak istiyorlarsa, hedefleri varsa, mutlu olacaklarsa kesinlikle pes etmeden yollarına devam etmeliler. Araştırma ruhuna sahip ve gelişmeye açık olmalılar. İşlerini titizlikle yapmalılar. Bir de işlerini severek yapıyorlarsa bu başarıyı getirecektir.”
“Kadınlar savunma sanayinde rahatlıkla çalışabilir”
AR-GE Laboratuvar Sorumlusu Saliha Hilal Kanbolat: “Savunma sanayinde erkek çalışan sayısı oldukça fazla. Bu sektörde çalışmaya başladığınızda, erkeklerde kadının bu alanda başarılı olamayacağı algısını hissediyorsunuz. Fakat, kadın ve erkeğin farklı bakış açılarının bir araya gelmesiyle ortaya çıkan işleri gördükçe erkekler de kadınların aynı işleri yapabileceğini kabulleniyorlar. Ben işlerin erkek ve kadın işi olarak sınıflandırılmasına karşıyım. Savunma sanayinde çalışmak isteyen hemcinslerimin bu sektörü sadece erkeklerin çalışabileceği bir alan olarak görmemelerini, kadınların da bu sektörde rahatlıkla çalışabileceğini bilmelerini isterim. Türkiye’de çalışan bir kadın olarak, üretime ve ülkenin kalkınmasına katkıda bulunduğunu bilmek gurur verici. Dilerim tüm alanlarda kadın istihdamı artar. Umarım, ‘yapamazsın, sana göre değil’ denilen nice işlerde kadınların nasıl da başarılı olduğunu görürüz.”
“Savunma sektöründe çalışmaktan asla korkmayın!”
AR-GE Mühendisi Gökçen Şimşek: “Savunma sanayinde kadın-erkek ayrımıyla karşılaşmadım. İş yerleri çalışanları cinsiyetlerine göre değil işin ve kişinin özelliklerine göre seçmeli. Bu sektörde en son korkulması gereken konunun kadın-erkek ayrımı olduğunu düşünüyorum. Çalışma arkadaşlarının çoğunun erkek olmasından ve bu sektörün içinde olmaktan gayet memnunum. TÜİK araştırmalarına göre, kadın iş gücü pandemi döneminde erkek iş gücünden daha fazla etkilenmiş. Son bir yılda toplam iş gücü yüzde 6,9 azalırken, kadın iş gücü sayısı yüzde 11,1 azalmış. Bu, çok üzücü bir durum. Karamsarlığa ve umutsuzluğa kapılmadan bu zorlu süreci atlatabilmeyi umuyorum. Kadınlar isterlerse her şeyi başarabilirler ve her sektörde çalışabilirler. Savunma sanayi gibi dinamik bir sektörde çalışmak çok büyük bir avantaj. Çok keyif alarak çalıştığımı söylemeliyim. Savunma sektöründe çalışmaktan asla korkmayın. Her sektörde olduğu gibi bu sektörde de kadınlara çok ihtiyaç var.”
“Kadın çalışan artışı verimlilik artışına neden olur”
AR-GE Mühendisi Buse Zaralıoğlu: “Erkek egemen bir sektörde kadın olmak kadınların çekingen olmasına neden oluyor. Eğitim hayatında kadın ve erkek aynı sıralarda eğitim görebiliyorsa, iş hayatında da aynı şekilde devam edebilmeli. Tıp, yazılım, hukuk, kimya gibi birçok alanda başarılı kadınlar mevcut. Savunma sanayinde; üretim, tasarım ve kalite alanlarında da aynı başarıyı gösterebiliriz. Kadın çalışan sayısının artması verimlilik artışını da beraberinde getirecektir. Ben 5 senedir Samsun Yurt Savunma’da AR-GE tasarımcısı olarak çalışıyorum. Zaman zaman kalite, üretim ve montaj bölümleriyle de ortak çalışmalar yürütüyorum. Bu birimlerde kadın çalışan görmeye alışık olunmadığı için tabiî ki önyargılar da oldu. Mesleğin kadını-erkeği olmaz düşüncesi yapılan işlerde oluşturulan farklarla önyargıların yıkıldığını gördüm. SYS’de kadın istihdamına yönelik verilen önemin yakın bir şahidi oldum. Savunma sektöründe kariyer yapmayı düşünen kadınlara şunları söyleyebilirim. Mühendislik için gerekli olan yeteneği, azim, matematik zekası cinsiyete bağlı değil. Bizler iş hayatımızdaki becerilerimizi geliştirerek, gelecek nesillerdeki genç kızlarımız için örnek olmalıyız.”
