Uzun süredir beklenen sonuçları veremeyen mevcut teşvik sistemi, yeniden yapılandırılacak. Ekonomim’in haberine göre, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’da yapılacak değişikliklerle sistemin daha etkin hale getirilmesi hedefleniyor. Yeni dönemin adı “Türkiye Yüzyılı Yatırım Hamlesi” olarak belirlenirken, yüksek teknoloji üretimi yapan girişimcilere yönelik 30 milyar dolarlık HIT-30 destek programı da devreye alınacak. Elektrikli araçlar, batarya, çip ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda yatırım yapacak girişimcilere belirli kriterler doğrultusunda çağrılar yapılacağı duyuruldu.
Kalkınma ajanslarının rolü artıyor
Teşvik sisteminin dönüşümünde kalkınma ajansları kritik bir rol üstlenecek. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 26 bölgeden oluşan kalkınma ajanslarına, bölgelerinde desteklenmesi gereken yatırım alanlarıyla ilgili analiz çalışmaları yapmaları talimatını verdi. Bu ajanslar, yerel ihtiyaçları belirleyerek yatırım önceliklerini ortaya koyacak ve bu verilere dayanarak bölgesel teşvikleri yeniden şekillendirecek.
Bölgesel teşviklerde değişiklikler
Mevcut sosyoekonomik gelişmişlik endeksine göre 6 bölgeye ayrılan teşvik sistemi, yeni dönemde bölge sayısını artırmayı planlıyor. Bu sayının 8’e çıkarılması üzerinde durulurken, bölgesel teşviklerde sağlanan avantajların da gözden geçirileceği bildirildi. Mevcut teşvikler arasında yer alan vergi, prim ve faiz istisnalarının bir kısmı kaldırılacak, bazıları ise oranları veya süreleri yeniden düzenlenecek. Yerli üretimi teşvik etme amacıyla yerli ürün kullanan yatırımlara hibe desteği sağlanacak.
Teşvik sistemi yeniden şekillenecek
Teşvikler, genel teşvikler, öncelikli yatırım konuları, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvikler olmak üzere dört ana başlık altında toplanıyor. Yeni dönemde genel teşvik sisteminin kaldırılması gündemdeyken, öncelikli yatırım konuları ve stratejik yatırımlar desteklenmeye devam edecek. Stratejik yatırımlarda, cari açığın azaltılmasına katkı sağlayacak ve yüksek katma değer yaratacak projeler teşvik edilecek.
Toplam 9 destek unsuru
Mevcut teşvik sisteminde; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi desteği ve faiz desteği gibi toplam 9 farklı destek unsuru uygulanıyor. Stratejik yatırımlarda bu desteklerin tamamı verilirken, bölgesel teşviklerde bazı destekler kısıtlanmış durumda. Yeni teşvik sisteminde de bu desteklerin bölgelere ve sektörlere göre farklılaştırılacağı ifade ediliyor.
Kalkınma ajanslarının tarihçesi
Kalkınma ajansları, Türkiye’nin 2001 yılında Avrupa Birliği ile hazırladığı Katılım Ortaklığı Belgesi ile gündeme geldi. 2006 yılından itibaren kurulmaya başlayan bu ajanslar, bölgesel kalkınma faaliyetlerinde önemli bir rol oynuyor. Bugün sayıları 26’ya ulaşan ajanslar, DÜZEY-1 ve DÜZEY-2 bölgelerine göre farklı kategorilerde yer alıyor ve bölgesel kalkınma stratejilerinin belirlenmesinde aktif rol oynuyor.
